آشنایی با فرانک گری (Frank Gehry) معمار کانادایی - مجری سفرهای گردشگری

به گزارش مجری سفرهای گردشگری: فرانک گری (Frank Gehry) در 28 فوریه سال 1929 در تورنتو به دنیا آمد. او در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و هاروارد به تحصیل پرداخت و از دهه 1960 در لس آنجلس زندگی می نماید. به جرأت می توان او را جزو معتبرترین معماران قرن بیستم دست بندی کرد. او به استفاده شجاعانه از شکل های پست مدرن و ساختار نامتعارف معروفیت دارد. از میان معروف ترین آثار او می توانیم به سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس و موزه گوگنهایم بیلبائو اشاره کنیم.

زندگی اولیه

نام اصلی فرانک گری، فرانک اُوِن گلدبرگ (Frank Owen Goldberg) است و در کشور کانادا به دنیا آمد. خانواده گلدبرگ یهودی لهستانی بودند. فرانک در سنین کودکی نیز خلاق بود و با چیزهایی که در ابزارفروشی پدربزرگش پیدا می کرد، خانه ها و شهرهای خیالی می ساخت. این علاقه به مصالح نامتعارف ساختمانی را به خوبی بعدها می توان در آثار او پیگیری کرد.

گری در سال 1949 به لس آنجلس نقل مکان کرد و زمانی که به کالج می رفت شغل های متنوعی داشت. او در نهایت از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در رشته معماری فارغ التحصیل شد. در همین زمان بود که او در جریان تلاشی برای مقابله با یهودی ستیزی، نام خانوادگی خود را به گری تغییر داد. در سال 1956، گری با همسر خود به ماساچوست رفت تا در مدرسه دیزاین دانشگاه هاروارد تحصیلات خود را ادامه دهد. البته او بعدها از هاروارد اخراج و ازدواجش نیز به طلاق منجر شد. او از این همسر خود دو دختر داشت. در سال 1975، گری با برتا ایزابل آگیلرا (Berta Isabel Aguilera) ازدواج کرد و صاحب دو فرزند دیگر شد.

حرفه معماری

بعد از ترک هاروارد، فرانک گری دوباره به کالیفرنیا بازگشت تا با راه اندازی خط فراوری مبلمان خود به نام ایزی اجز (Easy Edges) برای خود نام و اعتباری به دست آورد. محصولات ایزی اجز از لایه های موج دار مقوا درست شده بودند و بین سال های 1969 تا 1973 به فروش رسیدند.

گری که هنوز به ساختمان علاقه بیشتری داشت تا دیزاین مبلمان، با پولی که از ایزی اجز به دست آورد برای خانواده اش یک خانه را در سانتا مونیکا بازسازی کرد. این بازسازی و دگرگونی و دیزاین آوانگارد آن توجه دنیای معماری را جلب کرد و باعث شد بتواند کار خود را با افق وسیع تری آغاز کند. او در دهه 1980 به طور منظم آغاز به دیزاین خانه ها در کالیفرنیای جنوبی کرد.

وقتی گری به معروفیت و اعتبار زیادی دست یافت، کارش ابعاد بزرگ تری به خود گرفت. ساختمان های برجسته و شاهکارهایی که او طراحی کرد، شامل سالن کنسرت والت دیزنی در مرکز شهر لس آنجلس، خانه پایکوبی پراگ یا موزه گوگنهایم بیلبائو، همگی به جاذبه های گردشگری تبدیل شده اند. در سال 2011 گری دوباره به ریشه های خود به عنوان دیزاینر ساختمان مسکونی بازگشت و از اولین برج مسکونی خود در نیویورک سیتی و برج اوپوس کونگ در چین رونمایی کرد.

خانه سانتا مونیکا مانند بسیاری از کارهای گری نمونه ای از سبک ساختارشکنانه دیکانستراکتیویسم (Deconstructivism)، یک زیبایی شناسی متعلق به دوره بعد از ساختارگرایی است که پارادایم های معماری پذیرفته شده در دیزاین را به چالش می کشد. در کارهای او به خوبی می توان آن ایده آل نوگرایانه فرم که از عملکرد تبعیت می نماید را مشاهده کرد. گری یکی از چندین معمار معاصری بود که این سبک را دنبال می کرد و به طور خاص می توان سبک کاری او را در کالیفرنیا مشاهده نمود.

گری به خاطر انتخاب مصالح نامتعارف و فلسفه معماری اش معروفیت دارد. گلچین مصالح او شامل فلز موج دار بوده که به برخی از کارهایش زیبایی شناسی خام و ناتمامی می دهند. این زیبایی شناسی پایدار، گری را به یکی از متمایزترین و قابل شناسایی ترین دیزاینرهای گذشته نزدیک تبدیل کرد. منتقدین کارهای گری اعتقاد دارند، دیزاین های او به دغدغه های زمینه ای هیچ توجهی نداشته و اغلب برترین استفاده را از فضای ارزشمند شهری نمی نمایند.

فرانک گری علی رغم دیزاین های جاه طلبانه و پیچیده اش به بودجه مشخص شده برای کارش توجه زیادی دارد. تنها استثنای قابل توجه در این زمینه، سالن والت دیزنی بود که بودجه اش 170 میلیون دلار افزایش یافت و منجر به مسائل قانونی شد.

زندگی متاخر

در سال های اخیر، گری بیشتر به تدریس معماری در دانشگاه کلمبیا، یِیل و کالیفرنیای جنوبی پرداخته است. بعلاوه او به عنوان یکی از اعضای رسمی مدرسه معماری دانشگاه USC نیز فعالیت می نماید. در میان افتخارات رسمی بی شمار او، گری توانست در سال 1989 جایزه معتبر پریتزکر (Pritzker) را دریافت کند که به طور سالانه یک معمار در قید حیات را انتخاب می نماید که کارهایش ترکیبی از استعداد، بینش صحیح و تعهد هستند و به وسیله هنر معماری به بشریت و محیط اطراف یاری شایانی نموده اند.

گری در چند برنامه تلویزیونی شامل سیمپسون ها نقش خود را بازی نموده و در تبلیغات اپل نیز حضور داشته است. در سال 2005 سیدنی پالاک از او یک فیلم مستند به نام اسکیس های فرانک گری را ساخت و روی آثار و میراث این معمار برجسته تمرکز کرد. از میان پروژه های در حال اجرای گری می توان به یک شعبه دیگر از گوگنهایم در ابوظبی، دفتر مرکزی نو فیسبوک در کالیفرنیا و یادبود وایت دی. آیزنهاور (Dwight D. Eisenhower) در واشنگتن اشاره نمود.

گری هنوز هم یکی از برجسته ترین معماران معاصر دنیا بوده و به خاطر اعتبار و معروفیتش برخی او را استارشیتکت (starchitect) نیز می نامند که البته خود گری با آن چندان موافق نیست. در یک مصاحبه در سال 2009 او عدم تمایلش را این گونه شرح داد: من یک ستاره-معمار نیستم. من یک معمار هستم. عده ای وجود دارند که ساختمان هایی طراحی می نمایند که به لحاظ تکنیکی و اقتصادی خوب نیستند و عده ای دیگر در این زمینه پیروز اند. تنها دو دسته وجود دارد. به همین سادگی. در سال 2016 گری پیروز به دریافت مدال آزادی ریاست جمهوری از باراک اوباما شد.

ساختمان های معروف فرانک گری

1. بدون شک یکی از معروف ترین آثار گری سالن کنسرت والت دیزنی یا فیلارمونیک لس آنجلس است که در سال 1998 کلید خورد. این پروژه پنج سال ادامه داشت و هنوز هم یکی از جاذبه های فرهنگی اصلی شهر به شمار می رود. این ساختمان از علاقه شدید گری به دریانوردی الهام گرفته شده و انگار صفحات استیلی آن در باد موج برداشته اند.

2. پاویلیون ماهی المپیک در بارسلون نیز ریشه در علاقه گری به دریا دارد. یک مجسمه فلزی ماهی نیز در بالای این ساختمان نهاده شده است. این سازه برای دهکده المپیک در سال 1992 طراحی شد. بسته به زاویه تابش خورشید و شرایط آب و هوایی، این موجود انتزاعی رنگ عوض می نماید.

3. موزه هنری وایزمن (Weisman Art Museum) در مینه سوتا در سال 1993 به وسیله گری تکمیل شد و هنوز هم یکی از جواهرهای دانشگاه مینه سوتا به شمار می رود. سردر ورودی چند قطعه ای آن برای یک انستیتوی هنری بسیار مناسب بوده و نمای بیرونی آن یادآور نقاشی های کوبیسم است.

4. خانه پایکوبی پراگ در سال 1996 ساخته شد و ساختار بحث برانگیزی داشت زیرا در میان ساختمان های باروکی، گوتیکی و آرنوویی که این شهر به آن معروفیت دارد اصلاً نمی گنجد. البته به هر صورت این بنا هم جزو کارهای مشهور و محبوب گری به شمار می رود.

5. موزه گوگنهایم بیلبائو یکی از شاهکارهای طراحی معماری گری به شمار میرود. نقشه کشی و ساخت آن بدون هیاهو انجام شد و وقتی در سال 1997 از آن رونمایی کردند، مورد توجه و علاقه شدید مخاطبان نهاده شد. این سازه خودش یک اثر هنری به شمار می رود. بازدیدنمایندگان می توانند دور آن قدم زده و زیبایی اش را تحسین نمایند. با تغییر زاویه دید، شکل و حتی گاه رنگ ساختمان تغییر می نماید.

6. مرکز فیشر در نیویورک که در سال 2003 افتتاح شد، یک سالن کنسرت کوچک برای اپرا، ارکسترا و سایر اجراهای موسیقی است. فرم انتزاعی این سازه مخاطب را برای تجربه اجراهایی که انتظارش را می کشد آماده می نماید. به هنگام عبور از درهای ساختمان و ورود به لابی از مجموعه ای از تجربه های تبدیل شونده عبور خواهید کرد.

7. موزه فرهنگ هنر موسیقی پاپ در سیاتل با الهام از موسیقی راک اند رول طراحی شد. به گفته مدیریت انستیتو، برای مدل سازی این موزه چندین گیتار الکتریک خریداری شده و به قطعات ریزتر تقسیم شدند تا به عنوان بلوک های ساختمانی مورد استفاده قرار گیرند. خروجی نهایی این کار ساختمانی متشکل از 21 هزار صفحه برش خورده استیلی و آلومنیومی بود که موج هایی شگفت انگیز به آن می دادند.

فرانک گری در یک نگاه

• فرانک گری یک معمار برجسته کانادایی- آمریکایی است.
• او در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و هاروارد به تحصیل پرداخت ولی چندین مدرک افتخاری از دانشگاه های گوناگون دریافت نموده و تحصیل خود را در هاروارد نیمه کاره رها کرد.
• او صاحب چهار فرزند است.
• ساختمان های او نگاهی نامتعارف به مصالح را به نمایش می گذارند.
• او از صفحات فلزی موج دار در کارهایش بسیار استفاده می نماید.
• دیزاین گری به استفاده شجاعانه از شکل های پست مدرن، سبک تلفیقی و مصالح متفاوت معروفیت دارد.
• او در سنین کودکی با وسایل مختلف فروشگاه ابزار فروشی پدربزرگش خانه ها و شهرهای خیالی می ساخت و بعدها نیز از همین فرایند الهام گرفت.
• گری به توجهی که به بودجه مشخص شده می نماید، معروفیت دارد ولی این خوش نامی او در پروژه والت دیزنی زیر سؤال رفت و منجر به مسائل قانونی شد.
• موج دار بودن بسیاری از کارهای او از علاقه عمیقش به دریانوردی می آید.
• او پروژه های برجسته ای مانند موزه گوگنهایم بیلبائو، سالن کنسرت والت دیزنی، خانه پایکوبی پراگ و بسیاری موارد دیگر را در کارنامه دارد.

نکات تکمیلی:

سال‌های اولیه: فرانک اُوِن گلدبرگ در 28 فوریه 1929 در تورنتو کانادا متولد شد. او در کودکی به ساخت و ساز علاقه داشت و با اسباب‌بازی‌ها و مواد مختلف، سازه‌های خیالی خلق می‌کرد. این خلاقیت ذاتی، بذر استعداد او را در معماری کاشت.

تحصیلات و زندگی شخصی: گری در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در رشته معماری تحصیل کرد و سپس به دانشگاه هاروارد رفت، اما به دلیل مشکلات مالی، مجبور به ترک آن شد. او دو بار ازدواج کرده و صاحب چهار فرزند است.

شروع کار: پس از ترک هاروارد، گری به لس آنجلس نقل مکان کرد و در آنجا به عنوان طراح مبلمان و معمار خانه‌های مسکونی فعالیت خود را آغاز کرد. او در این دوران به خاطر استفاده از مواد و اشکال غیرمعمول، مورد توجه قرار گرفت.

شهرت: نقطه عطف کار گری، بازسازی خانه خود در سانتا مونیکا در سال 1978 بود. این پروژه جسورانه، با استفاده از اشکال نامنظم و مصالح متنوع، توجه منتقدان و جامعه معماری را به خود جلب کرد و به شهرت او دامن زد.

سبک معماری: گری به خاطر سبک منحصر به فرد خود در معماری که به "ساختارشکنانه" یا "دیکانستراکتیویسم" معروف است، شناخته می‌شود. این سبک با رد اصول سنتی معماری، بر استفاده از اشکال غیرمعمول، خطوط شکسته و مصالح نامتجانس تمرکز دارد.

آثار برجسته: تعدادی از مشهورترین آثار گری عبارتند از: موزه گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا، سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس، مرکز رقص ژان نوو در پراگ، موزه هنر Weisman در مینه سوتا و برج گوگنهایم در ابوظبی.

• مرکز هنر و معماری وایزمن:این موزه در مینیاپولیس، مینه‌سوتا، با نمای فلزی و شیشه‌ای پیچیده خود، مکانی دیدنی است.
• خانه رقصان پراگ:این ساختمان اداری در جمهوری چک با دو برج منحنی خود که به نظر می‌رسد در حال رقص هستند، شناخته می‌شود.
• مرکز کنسرت والت دیزنی:این سالن کنسرت در لس آنجلس با نمای موج‌دار فولادی خود، یک شاهکار معماری مدرن است.
• موزه گوگنهایم بیلبائو:این موزه در اسپانیا با نمای تیتانیومی منحنی خود به یکی از مشهورترین ساختمان‌های جهان تبدیل شده است.

نوآوری: گری به خاطر نوآوری در استفاده از مصالح و تکنیک‌های ساختمانی مشهور است. او از موادی مانند فلز تیتانیوم، ورق‌های فلزی موج‌دار و بتن اکسپوز در آثار خود استفاده می‌کند و روش‌های جدیدی برای ساخت و ساز ابداع کرده است.

جوایز و افتخارات: گری در طول دوران حرفه‌ای خود جوایز و افتخارات متعددی دریافت کرده است، از جمله جایزه پریتزکر، که معتبرترین جایزه در زمینه معماری است. او همچنین مدال آزادی ریاست جمهوری را از باراک اوباما دریافت کرده است.

تاثیرگذاری: گری یکی از تاثیرگذارترین معماران نسل خود است. آثار او الهام‌بخش معماران سراسر جهان بوده و به شکل‌گیری چشم‌انداز معماری مدرن کمک کرده است.

انتقادها: برخی از منتقدان، آثار گری را به دلیل غیراصلی بودن و پرهزینه بودن مورد انتقاد قرار داده‌اند. با این حال، طرفداران او از جسارت و خلاقیت او تمجید می‌کنند.

نوآوری: گری به خاطر استفاده نوآورانه از مصالح و تکنیک‌های ساختمانی شناخته شده است. او از رایانه برای طراحی اشکال پیچیده و استفاده از مواد جدید مانند تیتانیوم و فولاد ضد زنگ در ساختمان‌های خود استفاده کرده است.

فلسفه طراحی: گری معتقد است که معماری باید خلاقانه، زیبا و کاربردی باشد. او می‌خواهد ساختمان‌هایش مردم را به چالش بکشند و الهام‌بخش آنها باشند.

سبک معماری

معماری گری به خاطر ویژگی‌های زیر شناخته می‌شود:

استفاده از فرم‌های نامتعارف و منحنی: گری از خطوط مستقیم و زوایای قائمه اجتناب می‌کند و به جای آن از فرم‌های منحنی و سیال که اغلب شبیه مجسمه هستند، استفاده می‌کند.

استفاده از مواد نوآورانه: گری از طیف گسترده‌ای از مواد، از جمله فلز تیتانیوم، فولاد ضد زنگ و پانل‌های کامپوزیت استفاده می‌کند.

ترکیب سبک‌های مختلف: گری از عناصر معماری مختلف، از جمله مدرنیسم، پست مدرنیسم و دیکانستراکتیویسم در کار خود استفاده می‌کند.

توجه به نور و فضا: گری در طراحی‌های خود به نحوه ورود و حرکت نور در فضا توجه زیادی می‌کند.

میراث

فرانک گری یکی از تأثیرگذارترین معماران نسل خود به حساب می‌آید. او مرزهای معماری را گسترش داده و ساختمان‌هایی خلق کرده که هم از نظر زیبایی‌شناسی و هم از نظر عملکردی چشمگیر هستند. آثار او به الهام‌بخش معماران و طراحان در سراسر جهان شده‌اند و به عنوان نمادی از نوآوری و خلاقیت در معماری مدرن باقی خواهند ماند.

سخن پایانی:

فرانک گری با آثار جسورانه و بدیع خود، دنیای معماری را متحول کرده است. او با استفاده از اشکال غیرمعمول، مصالح نوآورانه و توجه به جزئیات، به خلق فضاهای زیبا و منحصر به فردی می‌پردازد که هم از نظر زیبایی‌شناسی و هم از نظر عملکردی، چشمگیر هستند. میراث گری به عنوان یکی از بزرگترین معماران دوران ما، برای همیشه در تاریخ معماری ثبت خواهد شد.